بررسی تطبیقی تأثیر شرایط اقتصادی بر نحوه استفاده زنان از فضاهای عمومی شهری با تأکید بر مراکز خرید محله ای و ناحیه‎ای در شهر کابل (نمونه موردی: مراکز خرید مهتاب قلعه و مکرویان3)

امروزه یادگیری، افزایش تعاملات و شبکه‎های اجتماعی، احساس تعلق و درک زیبائی‎ها از جمله مواردی هستند که می‎توان آن‎ها را از پیامدهای بهره‎مندی از فضاهای عمومی شهری به حساب آورد. بنابراین، فضاهای عمومی” برای همه“ به این معنا بوده که همگان بدور از محدودیت‎های جنسی، سنی و... امکان دسترسی داشته، و از راحتی و آسایش کافی برخوردار باشند؛ لذا هر عاملی که باعث محرومیت و محدودیت برای گروهی از استفاده‎کنندگان از فضا شود عمومیت فضا را با تردید جدی روبرو می‎سازد. زنان نیز بعنوان نیمی از جمعیت شهرها بایستی امکان دسترسی عادلانه به فضاهای عمومی را داشته باشند. اما آنچه که حائز اهمیت فراوان است، تفاوت الگوهای رفتاری میان زنان و مردان است بطوریکه سبب شده است تا نیازهای زنان در فضاهای عمومی متفاوت از آنان باشد. پژوهش حاضر درصدد آن است که با هدف شناسایی نیازهای زنان منطبق با مولفه‎های فضاهای عمومی کارآمد و موفق الگوهای رفتاری آنان را در دو مرکز خرید شهر کابل بررسی و تفاوت‎های رفتاری را تحت تأثیر شرایط اقتصادی متفاوت بیان کند. به این منظور در ابتدا مفاهیم رایج فضای عمومی، فضای عمومی شهری، مراکز خرید و نیازهای زنان از طریق مطالعات کتابخانه‎ای بررسی و سپس ریشه‎های دیدگاهی تبعیض‎ علیه زنان در شهر بیان شده است. در نهایت بر اساس مولفه‎های فضای عمومی موفق، معیارهای فضاهای عمومی مناسب با نیازهای زنان استخراج گردید. مولفه‎های استخراج شده از طریق پرسشنامه (200 عدد)، مشاهده و مصاحبه در هر دو فضای عمومی مورد بررسی قرار گرفته و نتایج حاصل از یافته‎ها در بخش تجزیه و تحلیل مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج حاصل از تحلیل فعالیت‎های زنان (ضروری، انتخابی و اجتماعی) در دو مرکز خرید نشان می‎دهد، که در هر دو فضای مذکور انجام خریدهای ضروری هدف اصلی زنان برای حضور در فضای عمومی می‎باشد. بنابراین، انجام خریدهای ضروری فعالیتی بوده که بدور از تأثیر پذیرفتن از سطح اقتصادی زنان در این دو مرکز اتفاق می‎افتد. شرایط اقتصادی صرفاً بر روی نحوه انجام فعالیت‎های اجتماعی و انتخابی اثرگذار بوده است.